begrijpend luisteren

Inhoudelijke aspecten van taal in de kleuterklas: begrijpend luisteren 

 

​

Begrijpend luisteren is de meest bekende vaardigheid van het luisteren. Bij het begrijpend luisteren gaat het over het inhoudelijke aspect van wat je hoort. Er wordt een geluid of woord of zin gehoord en we moeten begrijpen wat dit ons wil zeggen. Begrijpend luisteren is een denkactiviteit waarvoor woordenschat nodig is. Hoe beter de kennis van de wereld, van de taal, hoe beter je een boodschap zal begrijpen. Een ruime kennis over een bepaald onderwerp zal ertoe leiden dat je een nieuwe boodschap over dit onderwerp beter zal begrijpen.  

 

​

Stel dat je de volgende zin hoort: ‘De reus en de kabouter spelen in het bos.’ Als je weet wat een reus en een kabouter zijn, kennis hebt over het werkwoord ‘spelen’ en beseft wat het woord ‘bos’ inhoudt, dan begrijp je wie de personages zijn, waar het zich afspeelt en wat er gebeurt. 

 

De leerlijn van het begrijpend lezen start al in de kleuterklas met het begrijpend luisteren. Om een goede zelfstandige lezer te worden, is het belangrijk dat kleuters al kennis, vaardigheden en strategieën ontwikkelen.  

 

​

De leerkracht kan in de kleuterklas de kinderen diverse teksten laten beluisteren, zowel fictie als non-fictie, en door middel van luisterstrategieën de kinderen de verschillende lagen van de tekst laten ontdekken. Naast het aanleren van strategieën is het ook van belang aandacht te besteden aan de kennis van de wereld en bijbehorende woordenschat.  

 

Kinderen die al in de kleuterklas kennis van de wereld en een rijke woordenschat hebben en in staat zijn om deze kennis tijdens het luisteren snel te koppelen aan de inhoud van de tekst, zullen later een grotere kans hebben vaardige lezers te zijn die vlot en vloeiend lezen.  

 

We kunnen kinderen helpen beter begrijpend te leren luisteren door hulpmiddelen (luisterstrategieën) in te zetten. Na verloop van tijd zullen ze automatisch gemakkelijker tot luisterbegrip komen. Dan is het kind in staat binnen de tekst relaties te leggen, de inhoud van de tekst te vergelijken met de eigen kennis- en belevingswereld en het eigen luisterproces te monitoren (nadenken over wat er wordt beluisterd: snap ik nog wat de tekst vertelt? Enzovoort). 

 

Luisteraars begrijpen teksten gemakkelijker als ze de inhoud ervan kunnen vasthangen aan wat ze al weten. Zij verbinden nieuwe informatie aan wat ze al weten of kennen. Een kleuter die goed begrijpend kan luisteren, hangt nieuwe informatie steeds vast aan eigen kennis en verwachtingen. Zo wordt oude informatie en kennis aangevuld tot meer en betere informatie. Door het luisteren vergroot de luisteraar dus zijn eigen kennis. 

​